สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.)

สวรส.-HITAP ผนึกกำลังประเมินผล "มะเร็งรักษาทุกที่" หวังยกระดับคุณภาพ-ลดช่องว่างการเข้าถึงบริการ เพื่อผู้ป่วยมะเร็งไทย

สวรส. หนุน 'HITAP' ลุยถอดรหัส 'มะเร็งรักษาทุกที่' วัดผลจริง ปรับปรุงการเข้าถึงบริการ
สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) เดินหน้าสนับสนุนงานวิจัยเชิงกลยุทธ์ครั้งสำคัญ โดยมอบหมายให้ มูลนิธิเพื่อการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) ดำเนินโครงการประเมินผลกระทบเชิงลึกของนโยบาย "มะเร็งรักษาทุกที่" (Cancer Anywhere) ที่เริ่มบังคับใช้ตั้งแต่ 1 มกราคม 2564 ซึ่งริเริ่มโดยกระทรวงสาธารณสุข และ สปสช. (สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ)

การตัดสินใจสนับสนุนงานวิจัยนี้เกิดขึ้นหลังการประชุมกำกับทิศทางครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2568 โดยมี ผศ.ดร.จรวยพร ศรีศศลักษณ์ รองผู้อำนวยการ สวรส. เข้าร่วมกำกับดูแล โดมวัตถุประสงค์หลัก คือ "การค้นหาและประเมินผลลัพธ์ที่แท้จริงและผลกระทบในมิติต่าง ๆ ของนโยบาย เพื่อนำไปสู่การปรับปรุงการเข้าถึงบริการและการดูแลผู้ป่วยมะเร็งของประเทศ"

มะเร็งคร่าชีวิตอันดับ 1! ชี้ 'ความเหลื่อมล้ำ' คืออุปสรรคใหญ่
HITAP ได้นำเสนอความจำเป็นเร่งด่วนของการศึกษา โดยเน้นย้ำว่า โรคมะเร็งยังคงเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของประเทศ และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสร้างแรงกดดันมหาศาลต่อระบบสุขภาพแม้จะมีนโยบาย "มะเร็งรักษาทุกที่" แต่การดูแลผู้ป่วยยังคงเผชิญกับความเหลื่อมล้ำในการกระจายบริการ อุปสรรคทางภูมิศาสตร์ และปัญหาการบริหารจัดการที่นำไปสู่ความล่าช้าในการรักษา เนื่องจากผลลัพธ์ของนโยบายดังกล่าวยังมีความหลาก หลายและไม่ชัดเจน โครงการวิจัยจึงมุ่งเน้นการหาคำตอบว่า นโยบายนี้ได้ส่งผลต่อความเท่าเทียมและประสิทธิผลในการดูแลผู้ป่วยมะเร็งอย่างไร และมีความยั่งยืนหรือไม่

เปิดยุทธศาสตร์ สถาบันมะเร็งฯ วางรากฐานสู่มาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ
เรืออากาศเอก นพ. สมชาย ธนะสิทธิชัย ผู้อำนวยการสถาบันมะเร็งแห่งชาติ ได้ให้ข้อมูลเชิงลึกถึงการพัฒนานโยบายฯที่ผ่านมา โดยเน้นว่ามีการดำเนินการอย่างเป็นขั้นเป็นตอนและครอบคลุมทุกมิติ ได้แก่:

การทำ Resource Mapping: สำรวจและประเมินทรัพยากรในโรงพยาบาลอย่างละเอียดเพื่อกำหนดจุดให้บริการ (Node) และระบุศักยภาพมาตรฐานของโรงพยาบาลในการจัดเตรียมทรัพยากรในการให้บริการแต่ละระดับ (เช่น โรงพยาบาลทั่วไปขนาดใหญ่ (S), โรงพยาบาลทั่วไป (M1) )

จัดทำ Service Plan มะเร็ง: กรมการแพทย์ริเริ่มจัดทำแผนบริการมะเร็งเป็นครั้งแรกเพื่อวางกรอบและทิศทางที่เป็นระบบ

Standard Guidelines: สถาบันมะเร็งแห่งชาติเสริมความเข้มแข็งด้วยการจัดทำแนวทางปฏิบัติมาตรฐานสำหรับการรักษา เพื่อรับประกันคุณภาพที่เป็นไปในทิศทางเดียวกันทั่วประเทศ

พัฒนาบุคลากรและเทคโนโลยี: ฝึกอบรม Cancer Coordinator เพื่อเป็นกลไกเชื่อมโยงบริการ และนำระบบฐานข้อมูลทะเบียนมะเร็ง Thai Cancer Based มาใช้ในการบริหารจัดการข้อมูลและการรักษาให้มีประสิทธิภาพสูงสุด

ข้อเสนอแนะมุ่งสู่ Value-Based Healthcare: ต้องวิเคราะห์ต้นทุนและพลวัตระบบ
ในที่ประชุมฯ นพ.โสภณ เมฆธน ได้ให้คำแนะนำสำคัญให้คณะวิจัยทำการวิเคราะห์รูปแบบการส่งต่อผู้ป่วยและขีดความสามารถของแต่ละหน่วยบริการ พร้อมทั้งเสนอให้มีการพิจารณาวิธีการกำหนดและคำนวณต้นทุนต่อหน่วยในการดำเนินนโยบาย "Cancer Anywhere"

ด้าน ผศ.ดร.จรยพร รอง ผอ.สวรส. ได้เน้นย้ำถึงหลักการสำคัญคือ Value-Based Healthcare หรือการพัฒนาระบบสุขภาพที่มุ่งเน้นคุณค่า และแนะนำให้ใช้ Causal Loop Diagram ในการวิเคราะห์พลวัตของระบบ เพื่อให้เห็นถึงที่มาของผลลัพธ์นโยบายอย่างเป็นรูปธรรม โดยระบุว่า ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่ได้จากงานวิจัยต้องออกแบบให้ครอบคลุมทุกมิติ และมุ่งเน้นผลลัพธ์ที่ชัดเจน เพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ที่เป็นรูปธรรมต่อระบบสุขภาพของประเทศในระยะยาว

#มะเร็งรักษาทุกที่ #ผ่าตัดนโยบาย #ความเท่าเทียมการรักษา #ระบบสุขภาพยั่งยืน #สวรสHITAP