สกู๊ปและบทความจากงานวิจัย สวรส. ในรูปแบบบทความที่เข้าใจง่าย
เรามักจะได้ยินผู้รู้ทั้งหลายชี้แนะเวลาเราเผชิญปัญหาที่ยาก และต้องจัดการกับปัญหานั้นว่า ต้องมองปัญหาเชิงระบบ คิดให้เป็นระบบ จึงจะแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้
ปัญหาก็คือ คิดเชิงระบบ (System thinking) นั้นหมายความว่าอะไร
หากผมได้มีโอกาสไปสอนนักศึกษาระดับปริญญาโท หรือปริญญาเอก ผมมักจะหา (ฉวย) โอกาสถามในชั้นเรียนหลายครั้งว่า แต่ละคนคิดถึงอะไร เวลาพูดถึง "ความคิดเชิงระบบ" เพราะทุกคนเวลาจะเขียนวิทยานิพนธ์ หรืออภิปรายในชั้นเรียน ต้องมีคำๆ นี้หลุดออกมาแน่นอน กะว่าจะหาทางลัดในการหาคำตอบให้กับตัวเองโดยไม่ต้องลงแรง เผื่อพบคำตอบดีๆ
ผลก็คือ ทุกคนที่ถูกถามทำหน้าทำตาเหลอหลากันหมด คือไม่รู้ว่าจะตอบว่าอย่างไร ผมก็พยายามช่วยทำให้คำถามง่ายขึ้นว่า ถ้าเช่นนั้นคำว่า "ระบบ" หมายความว่าอะไร คราวนี้ได้คำตอบบ้างครับ เช่น ระบบคือ
"....อะไรที่เป็นขั้นเป็นตอน เป็นระเบียบ..."
"...อะไรที่เป็นเหตุเป็นผลกัน..."
"...???????...."
แต่พอเอาความหมายของ ระบบ ข้างต้นไปบวกกับคำว่าความคิด ก็ทำให้มีปัญหาพอสมควรว่า ตกลงจะหมายความอะไร คิดอย่างเป็นขั้นตอนหรือ คิดอย่างเป็นระเบียบ หรือ คิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล อันสุดท้ายดูจะเข้าท่ามากที่สุด คือเข้าใจง่าย แต่ใช่ความหมายของความคิดเชิงระบบหรือ
ผมค้นหนังสือเก่าๆ ที่ผมมี พบหนังสือแปลเล่มหนึ่งชื่อ "หัวใจนักคิด" แต่ชื่อภาษาอังกฤษว่า "The Art of Systems Thinking" เขียนโดย Joseph OCornor และ Ian McDermott ลองอ่านดูพบคำตอบหลายประเด็นอาทิเช่น
"...ระบบหมายถึง องค์ประกอบหลายๆ ส่วนที่เชื่อมโยงกัน ทำงานร่วมกันหรือประสานกัน เพื่อไปสู่เป้าหมายอย่างใดอย่างหนึ่ง..."
"...ความคิดเชิงระบบจึงหมายถึง การคิดในภาพรวม (big picture) โดยตระหนักชัดในองค์ประกอบย่อยที่มีความสัมพันธ์ และมีหน้าที่ที่เชื่อมโยงกัน..."
ในหนังสือเล่มนี้ยังได้กล่าวถึง ร่างกายคนเราในฐานะที่เป็นระบบๆ หนึ่ง และเป็นระบบที่มีความซับซ้อนยิ่ง (complex system) คือ ประกอบด้วยส่วนย่อยๆ มากมาย แต่ทำงานประสานเชื่อมโยงกัน หากส่วนใดมีปัญหา ก็จะสะท้อนออกมาด้วยการทำงานที่ผิดไป หรือมีปัญหาสุขภาวะนั่นเอง การยกตัวอย่างร่างกายมนุษย์ในฐานะที่เป็นระบบที่มีความซับซ้อนนี้ ผมเคยได้ยินท่านอาจารย์ประเวศ วะสี กล่าวถึงบ่อยครั้งเช่นกัน
เมื่อเข้าใจความหมายกันบ้างแล้ว ปัญหาต่อไปคือ แค่ไหนละที่เรียกว่า การคิดในภาพรวมฯ อย่างเช่น เรามองเห็นปัญหาหมอโรงพยาบาลเล็กๆ ไม่ยอมผ่าตัดเพราะกลัวคนไข้เสียชีวิตและจะถูกฟ้อง มองแค่นี้เป็นระบบหรือยัง และจะให้เป็นระบบทำอย่างไร...
คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการให้บริการเว็บไซต์ของ สวรส เพื่อให้ท่านสามารถเข้าใช้งานในส่วนต่าง ๆ ของเว็บไซต์ได้ รวมถึงช่วยจดจำข้อมูลที่ท่านเคยให้ไว้ผ่านเว็บไซต์ การปิดการใช้งานคุกกี้ประเภทนี้จะส่งผลให้ท่านไม่สามารถใช้บริการในสาระสำคัญของ สวรส. ซึ่งจำเป็นต้องเรียกใช้คุกกี้ได้
Twitter